رپـفارسـی…(RAP farsi)
رَپِ فارسی به شکلی از ژانر موسیقی به نام رَپ گفته میشود که به زبان فارسی خوانده میشود. این سبک موسیقی اگر چه عمدتاً متأثر از سبک رپ آمریکایی است، اما تمام ویژگیهای آن را ندارد و برخی خصوصیات آن در رپ آمریکایی وجود ندارد. رپ فارسی در اواخر دههٔ ۱۳۷۰ خورشیدی در ایران شکل گرفتهاست و خوانندههای زیادی بهطور زیرزمینی و غیرمجاز در این سبک فعال هستند.در ایران، خوانندگان رپ از این ابزار برای اعتراض به مشکلات اجتماعی، سیاسی، فرهنگی خود استفاده میکنند. البته افراد مختلف با اهداف و نیات متفاوتی مشغول به نوشتن شعر در چنین قالبی میشوند.
این زیرسبک از موسیقی این فرم با بهکارگیری تکنیکهای غربی و استفاده از منابع بومی موجود به وجود آمده، موضوعی که که در ایران نهایتاً گاهی به سمت و سوی موسیقی عامهپسند گرایش یافتهاست به طوری که امروزه جوانان ایرانی خیلی رواج دارد و در کشور ایران یک موسیقی دلنشین و آموزنده توسط مردم تأیید میشود.
موسیقی رپ فارسی بهطور کلی به دو دسته تقسیم میشود:
دسته اول رپرهای مین استریم سبک رپ فارسی بیشتر از موضوعهایی مانند زندگی و افکار خود، خوشگذرانی، عشق و مسائل روزمره و عادی ترانه هایخود را مینویسند و تولید میکنند و رواج زندگی ای آزاد و دور از قوانین را میکنند.
دسته دوم رپرهای زیرزمینی از نظر آرایه و قافیهها پیچیدهتر از مین استریمها هستند و معمولاً معترض تر از خوانندگان مین استریم هستند اما مطلقاً جنبه سیاسی اجتماعی ویژگی اصلی این سبک نیست و هر موضوعی که مربوط به اعتراض باشد الزاماً زیرزمینی نیست چرا که بسیاری از تکنیکهای نوشتاری در کارهای بعضی رپرهای اعتراضی رعایت نمیشود و در کنار کارهایشان به خوانندگی راک و پاپ و سبکهای مین استریم دیگری میپردازند.
تاریخ و شروع رپ rap در جهان…
موسیقی رپ در دههٔ ۱۹۸۰ میلادی و از میان موسیقی سیاه پوستان فقیر متولد شد. رپ در واقع یک نوع موسیقی اعتراضآمیز خیابانی است. این موسیقی از پیش پا افتادهترین، سهلترین و خیابانیترین کلمات استفاده میکند، بدون این که از حیث ادبی بتوان این نوع استفاده را نقد کرد. در نوشتن متن ترانههای رپ، هیچ الزامی برای رعایت قوانین ادبی وجود ندارد.
موسیقی رپ به موضوعاتی از جمله: اختلاف طبقاتی، ریاکاری، دعواهای خیابانی، فرهنگ غالب جهانی و همچنین بحرانهای سیاسی میپردازد. کلام آن اگرچه قافیههایی ضعیف دارد و در نگاه بسیاری شعر ناب به حساب نمیآید، اما با همین سادگی و بی پیرایگی خود میکوشد تا معنایی دیگر از زندگی اجتماعی را به ما یادآوری کند، که بعدی از زندگی مردم کوچه و خیابان است. به نحوی میتوان گفت چارچوب تعیین شدهٔ موسیقی را که دارای قوانین سخت و مشخص است را خرد میکند تا موسیقی در دسترس عامیترین افراد جامعه قرار گیرد.
شکلگیری رپ فارسی…
با وجود این که اولین اجرای موسیقی رپ در ایران، در سال اواسط دهه ۶۰ میلادی و توسط حسن شماعیزاده خوانده شدهاست. اما موسیقی رپ در ایران در دههٔ ۹۰ میلادی متولد شد؛ بهطوریکه جوانان ایرانی ابتدا تنها با رقص هیپ هاپ آشنا شدند و سپس با موسیقی و رشتههای ورزشی دیگر مانند اسکیتبورد و به مرور، نقاشی گرافیتی نیز در ایران ظهور کرد. این سبک موسیقی پس از ترور توپاک شکور (۱۹۹۶) و رسانهای شدن نکات مثبت و معضلات این فرهنگ به صورت گستردهتری به نسل جدید جوانان ایران معرفی شد. در اوایل دهه ۷۰ شمسی، گروه سندی با آهنگ مشهور «پری» این نوع موسیقی را به گونهای مؤثرتر در دسترس طرفداران ایرانی قرار داد. متعاقباً در اواخر دهه ۱۳۷۰ خورشیدی موسیقی با این حال و هوا در یک برنامهٔ تلویزیونی به نام «اکسیژن» در ایران پخش شد. این قطعه توسط شهاب حسینی مجری برنامه خوانده شد و تا حدودی مورد توجه قرار گرفت. تقریباً دو سال بعد از این رخداد، اولین آلبوم رسمی رپ فارسی در ایران توسط شاهکار بینشپژوه با نام اسکناس منتشر شد. این آلبوم که در سبک رپ طنز بود، اولین آلبوم رپ فارسی بود که در ایران با مجوز رسمی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شد.
فعالیت گروه های زیر زمینی رپ فارسی…
در مورد فعالیت گروههای زیرزمینی رپ فارسی در ایران به دلیل پیچیدگی شرایط و تحت فشار بودن هنرمندان این سبک از موسیقی زیرزمینی، منابع دقیق و موثقی دال بر تاریخچهٔ اصلی، برنامههای ملاقات و نحوه شکلگیری گروههای ابتدائی منتشر نشدهاست. در اواخر دههٔ هفتاد خورشیدی رپ فارسی شکل جدی تری به خود گرفت، گروه زدبازی (در ابتدا شامل سامان رضا پور و مهراد مستوفی راد و سهراب مصطفوی)، گروه دونفرهٔ یاشار و شایان و سروش لشکری با نام مستعار هیچکس، یاسر بختیاری با نام مستعار یاس، بهنام مهرخوان با نام مستعار دیو سپید در آمریکا از اولین خوانندگان و سپس بهرام نورایی، عرفان، حصین رحمتی، رضا ناصری آزاد، از اولین گروهها یا اشخاصی هستند که به رپ فارسی پرداختند.